Υδρολίπανση καλλιεργειών

Με τον όρο υδρολίπανση αναφερόμαστε στην εφαρμογή θρεπτικών στοιχείων σε μια καλλιέργεια μέσω του δικτύου άρδευσης. Στην υδρολίπανση χρησιμοποιούνται υδατοδιαλυτά λιπάσματα για την παρασκευή θρεπτικών διαλυμάτων σε νερό, που διοχετεύονται με πίεση στο δίκτυο της άρδευσης και χορηγούνται στις καλλιέργειες.

Αρδευτικά συστήματα και υδρολίπανση

Τα υπό πίεση αρδευτικά συστήματα περιλαμβάνουν ένα δομημένο δίκτυο αγωγών μεταφοράς και τροφοδοσίας του νερού. Η τελική διανομή του νερού στις καλλιέργειες γίνεται μέσα από εκτοξευτές (στατικούς ή κινούμενους) που το διασπείρουν με καταιονισμό, είτε μέσα από σταλακτήρες που το διασπείρουν σε μορφή σταγόνας. Η επιλογή και ο σχεδιασμός του κάθε συστήματος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν το είδος και τη διάταξη της καλλιέργειας, την πίεση και τη ροή του νερού, τα χαρακτηριστικά του εδάφους, το μικροκλίμα της περιοχής και βέβαια τις διαθέσιμες υποδομές του παραγωγού.

Στα υπό πίεση αρδευτικά συστήματα, η μονάδα της υδρολίπανσης είναι τοποθετημένη στην κεφαλή του κυρίου αγωγού. Περιλαμβάνει ειδικό εξοπλισμό με αντλίες, βάνες, βαλβίδες, φίλτρα, μανόμετρα, δεξαμενές και άλλα εξαρτήματα.

Για να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο την πρακτική της υδρολίπανσης, καλό είναι τα αρδευτικά συστήματα να καταλήγουν σε συγκεκριμένα εξαρτήματα διασποράς του νερού, όπως οι μικροεκτοξευτές, οι στατικοί εκτοξευτές, οι περιστροφικοί εκτοξευτές, οι περιστρεφόμενοι κρουστικοί εκτοξευτές και οι σταλακτήρες. Τα εξαρτήματα αυτά διασπείρουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα θρεπτικά διαλύματα στην περιοχή του ριζικού συστήματος των φυτών, κάνοντας τη λίπανση πιο αποδοτική συγκριτικά με εκείνα της ελεύθερης ροής ή καταιονισμού με αυτοκινούμενους αρδευτές (ράμπες, κανόνια).

Τα πλεονεκτήματα της υδρολίπανσης

Η υδρολίπανση παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των εδαφικών λιπάνσεων, όταν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές για να εφαρμοστεί:

• Υψηλότερη αποδοτικότητα λίπανσης. Με την υδρολίπανση γίνεται στοχευμένη χορήγηση θρεπτικών στοιχείων στην περιοχή του ριζικού συστήματος, διασφαλίζοντας την καλύτερη αξιοποίησή τους από τα φυτά, με τις λιγότερες απώλειες προς το περιβάλλον.
• Ομοιομορφία λίπανσης. Η παροχή θρεπτικών στοιχείων κατά μήκος της καλλιέργειας είναι πιο ομοιόμορφη και σταθερή.
• Καλύτερη διαχείριση της λίπανσης. Στην υδρολίπανση συντονίζουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τον χρόνο εφαρμογής των θρεπτικών στοιχείων με τα κρίσιμα βλαστικά στάδια των καλλιεργειών που εμφανίζουν τις ιδιαίτερες θρεπτικές τους ανάγκες.
• Ευκολία διαχείρισης. Με την υδρολίπανση ο παραγωγός εξοικονομεί χρόνο και κόπο συγκριτικά με την παραδοσιακή εδαφική λίπανση.

Η διαχείριση της υδρολίπανσης

Για τον σχεδιασμό ενός πλάνου υδρολίπανσης σε μια καλλιέργεια είναι σημαντικό να ακολουθούνται κατά σειρά τα επόμενα βήματα:

Βήμα 1^o: Υπολογίζουμε τις υδατικές απαιτήσεις της καλλιέργειας λαμβάνοντας υπόψιν τις αναμενόμενες αποδόσεις παραγωγής. Είναι προφανές ότι το νερό είναι στοιχείο ζωτικής σημασίας για τα φυτά προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους.   

Ένα καλλιεργούμενο χωράφι θα πρέπει να το προσεγγίζουμε ως ένα δυναμικό σύστημα εισροών και εκροών του νερού, που το ισοζύγιό του καθορίζει ανά πάσα στιγμή τη λειτουργία και την ανάπτυξη των καλλιεργειών.

• Εκροές (απώλειες) του νερού: Μεγάλες ποσότητες νερού χάνονται από τα καλλιεργούμενα χωράφια και μεταφέρονται στην ατμόσφαιρα. Οι απώλειες αυτές οφείλονται πρώτον στην εξάτμιση του νερού από το έδαφος και τις φυτικές επιφάνειες και δεύτερον στη διαπνοή των φυτών. Το άθροισμα της απώλειας του νερού λόγω εξάτμισης και διαπνοής ορίζεται ως Εξατμισοδιαπνοή (ΕΤ) και καθορίζεται από το είδος της καλλιέργειας (πυκνότητα φυλλώματος και ριζικού συστήματος, στάδιο ανάπτυξης των φυτών, πυκνότητα των φυτών), την ανακλαστικότητα της καλλιέργειας και του εδάφους (χρώμα και τραχύτητα επιφάνειας που δέχεται την ακτινοβολία) και τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής (ακτινοβολία, θερμοκρασία, υγρασία, αέρας). Ο υπολογισμός της Εξατμισοδιαπνοής σε μια δεδομένη χρονική στιγμή μπορεί να γίνει με τη βοήθεια ειδικών οργάνων, πινάκων ή και έτοιμων λογισμικών συστημάτων για κάθε καλλιέργεια.
• Εισροές (είσοδος) του νερού: Μεγάλες ποσότητες νερού εισέρχονται στα καλλιεργούμενα χωράφια από διάφορες πηγές, με την βροχή να αποτελεί μια από αυτές. Ωστόσο, από την βροχή που θα πέσει σε μια περιοχή, ένα μόνο μέρος της μπορεί να αξιοποιηθεί από τις καλλιέργειες, ενώ το υπόλοιπο απομακρύνεται είτε επιφανειακά είτε εκπλύνεται στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους. Η ποσότητα της βροχής που απορροφάται και αξιοποιείται χωρίς δυσκολία από την καλλιέργεια ονομάζεται ωφέλιμη βροχή.
  Η υγρασία του εδάφους που βρίσκεται αποθηκευμένη στην περιοχή του ριζοστρώματος, από την αρχή της βλαστική περιόδου (αποθέματα νερού), αποτελεί επίσης μια από τις πηγές εισροών του νερού στο καλλιεργούμενο χωράφι. Τέλος, η υγρασία του εδάφους που βρίσκεται αποθηκευμένη στα βαθύτερα από τη ριζόσφαιρα στρώματα και ανεβαίνει ψηλότερα εξαιτίας των τριχοειδών (ελκτικών) δυνάμεων που αναπτύσσονται μεταξύ του νερού και των στερεών σωματιδίων του εδάφους, είναι και αυτή πηγή νερού που συνεισφέρει θετικά στις καλλιέργειες.

Όταν το νερό που εισρέει σε ένα καλλιεργούμενο χωράφι (ωφέλιμη βροχή + υγρασία ριζόσφαιρας + υγρασία εδάφους που ανεβαίνει από τα βαθύτερα στρώματα) είναι ποσοτικά ίσο με αυτό που χάνεται λόγω της Εξατμισοδιαπνοής, το υδατικό ισοζύγιο διατηρείται σταθερό και η καλλιέργεια διαθέτει τη δεδομένη στιγμή όλο το απαραίτητο νερό για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της. Όταν όμως η Εξατμισοδιαπνοή είναι μεγαλύτερη από τις εισροές του νερού, τότε η καλλιέργεια χρειάζεται επιπλέον νερό για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της και θα πρέπει να χορηγείται με πότισμα.

Βήμα 2^ο: Γνωρίζουμε τις θρεπτικές απαιτήσεις της καλλιέργειας.

Υπάρχουν αρκετές δημοσιευμένες αναφορές που συνδέουν τις θρεπτικές απαιτήσεις των καλλιεργειών με τις αναμενόμενες αποδόσεις τους. Θα πρέπει κάθε φορά να συνεκτιμάται και ο γενότυπος της καλλιέργειας (ποικιλίες, υβρίδια, κλώνοι, υποκείμενα), όπως και η πυκνότητα της φύτευσης.

Κατά την πορεία μιας καλλιέργειας στα διάφορα στάδια του βιολογικού της κύκλου, τόσο οι αναλογίες όσο και το είδος των θρεπτικών στοιχείων διαφοροποιούνται, γι’ αυτό δεν αρκεί να σταθούμε μόνο στις συνολικές απαιτήσεις των καλλιεργειών σε θρεπτικά στοιχεία, αλλά και στην χρονική κατανομή τους. Ειδικές θρεπτικές επεμβάσεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν όταν επιθυμούμε να επηρεάσουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγωγής.

Βήμα 3ο: Προσδιορίζουμε τα επίπεδα των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος και στα φυτά.

Οι εργαστηριακές αναλύσεις αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τον ποσοτικό προσδιορισμό των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος και στους φυτικούς ιστούς.
Με τη βοήθεια των εδαφολογικών αναλύσεων προσδιορίζουμε τις φυσικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες των καλλιεργούμενων εδαφών. Γνωρίζοντας τις ιδιότητες του κάθε χωραφιού μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τους παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση της καλλιέργειας, ανάμεσα σε αυτούς και την θρέψη.

Με την ανάλυση φυτικών ιστών προσδιορίζουμε την θρεπτική κατάσταση των φυτών τη δεδομένη περίοδο που πραγματοποιείται η δειγματοληψία. Μέσω των αναλύσεων αυτών προσδιορίζουμε με ακρίβεια τα επίπεδα των θρεπτικών στοιχείων στα φυτά και εκτιμούμε την επίδραση στις λειτουργίες τους. Οι αναλύσεις αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για την ανίχνευση κρυφών ή εκδηλωμένων ελλείψεων θρεπτικών στοιχείων ή και υπερεπάρκειας στα φυτά που μπορεί να περιορίζουν τη δυναμική της απόδοσης της καλλιέργειας.

Ενώ η ανάλυση εδάφους προσδιορίζει τα επίπεδα των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, η ανάλυση φυτικών ιστών πιστοποιεί εάν αυτά απορροφούνται με επιτυχία από την καλλιέργεια. Οι αναλύσεις εδάφους και φύλλων καλό είναι να γίνονται συμπληρωματικά, ώστε να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη λιπαντική τακτική για την καλλιέργεια.

Βήμα 4ο: Υπολογίζουμε τις χορηγούμενες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων σε κάθε στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας.

Οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που θα χορηγήσουμε στην καλλιέργεια προκύπτουν από τη συνεκτίμηση των βημάτων 2 και 3 και ουσιαστικά από τη διαφορά των συνολικών θρεπτικών απαιτήσεων της καλλιέργειας με τα διαθέσιμα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους (Βήμα 2) – (Βήμα 3). Η παροχή των θρεπτικών στοιχείων θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένη και ισορροπημένη, χωρίς ελλείψεις που περιορίζουν την ομαλή ανάπτυξη των καλλιεργειών αλλά και χωρίς υπερβολές που οδηγούν σε ποιοτικές αλλοιώσεις της παραγωγής.

Ο υπολογισμός αυτός καλό είναι να γίνεται με τη βοήθεια ενός εξειδικευμένου γεωπόνου που θα συνεκτιμάει όλες τις συνθήκες που προσδιορίζονται σε μια εργαστηριακή ανάλυση.

Βήμα 5ο: Μετατρέπουμε τις θρεπτικές μονάδες σε λιπασματικές μονάδες και επιλέγουμε τον κατάλληλο τύπο του λιπάσματος που θα χρησιμοποιήσουμε.

Αρχικά, θα πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο που δηλώνονται τα θρεπτικά στοιχεία στις συσκευασίες των λιπασμάτων. Τα στοιχεία μπορεί να είναι δηλωμένα σε στοιχειακές μορφές (N,P,K,S,Mg,Ca), σε μορφές οξειδίων (ΝΟ3,CaO,MgO,SO3) ή και στις 2 μορφές. Έπειτα κάνουμε τις απαραίτητες μετατροπές από τη μια μορφή στην άλλη, συμβουλευόμενοι τον παρακάτω πίνακα.

Βήμα 6ο: Ενημερωνόμαστε για τις ιδιότητες των λιπασμάτων που θα χρησιμοποιήσουμε και τη συμπεριφορά τους μετά την εφαρμογή τους.

Η τεχνολογία ενός λιπάσματος, όπως και τα φυσικοχημικά του χαρακτηριστικά είναι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα της υδρολίπανσης, γι’ αυτό και θα πρέπει να δίνεται από τους παραγωγούς ιδιαίτερη σημασία στην ποιότητα των λιπασμάτων. Η ποιότητα των πρώτων υλών, η ομοιογένεια και η απουσία σκόνης, η καλή ροή του στη δεξαμενή λιπάσματος, η χαμηλή αγωγιμότητα και περιεκτικότητα σε χλώριο και νάτριο και το pH του σε διάλυμα 1%, είναι παράγοντες που θα πρέπει να ελέγχονται κατά την επιλογή του λιπάσματος. 

Βήμα 7ο: Προετοιμάζουμε το θρεπτικό διάλυμα

Υπάρχουν κάποιοι βασικοί κανόνες που θα πρέπει να ακολουθούνται κατά την προετοιμασία ενός θρεπτικού διαλύματος υδρολίπανσης.

• Καθαρίστε επιμελώς με αρκετό κρύο νερό τη δεξαμενή υδρολίπανσης (δεξαμενή ή υδρολιπαντήρας).
• Γεμίστε τη δεξαμενή στο 30-50% της με καθαρό νερό προτού ρίξετε το λίπασμα στο εσωτερικό της.
• Η ποσότητα του λιπάσματος που θα διαλύσουμε στη δεξαμενή υδρολίπανσης εξαρτάται από τα όρια διαλυτότητας του κάθε λιπάσματος σε δεδομένες θερμοκρασίες του νερού. Οι διαλυτότητες των λιπασμάτων διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, γι’ αυτό θα πρέπει οι παραγωγοί να ενημερώνονται για τις προδιαγραφές του κάθε λιπάσματος. Για παράδειγμα, σε νερό 20οC, η ουρία έχει σχεδόν δεκαπλάσια διαλυτότητα από το θειικό κάλιο.
• Αδειάστε αργά και σταθερά το λίπασμα μέσα στη δεξαμενή, ενώ συγχρόνως αναδεύετε το διάλυμα. Η ανάδευση να γίνεται με έναν καθαρό μοχλό που δεν θα επιβαρύνει το διάλυμα με ξένες ύλες.
• Στη συνέχεια γεμίστε το υπόλοιπο της δεξαμενής με καθαρό νερό, συνεχίζοντας την ανάδευση του διαλύματος για μερικά λεπτά.
• Αφήστε το διάλυμα να ηρεμήσει για λίγα λεπτά και έπειτα ξεκινήστε την υδρολίπανσή σας.

Βήμα 8ο: Έναρξη υδρολίπανσης.

H υδρολίπανση θα πρέπει να γίνεται σε υγρό έδαφος και να ξεκινάει χρονικά στο 1/2 - 2/3 περίπου του χρόνου ενός ποτίσματος. Για τον χρόνο αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν η κινητικότητα του κάθε στοιχείου που εφαρμόζουμε στο έδαφος, καθώς και ο τύπος του εδάφους (ελαφρύ, βαρύ, μέσης σύστασης). Στόχος μας είναι να παρέχουμε τα θρεπτικά στοιχεία στην περιοχή της ριζόσφαιρας χωρίς να εκπλύνονται κάτω από αυτήν.

Βήμα 9ο: Έλεγχος υδρολίπανσης.

Κατά τη διάρκεια της υδρολίπανσης ελέγχουμε τακτικά την εξέλιξη της εφαρμογής και παρεμβαίνουμε όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Βήμα 10ο: Τέλος υδρολίπανσης.

Μετά το τέλος της υδρολίπανσης συνεχίζουμε το πότισμα με καθαρό νερό, ώστε τα λάστιχα να καθαρίσουν εντελώς από τα υπολείμματα του λιπάσματος.

Χρήσιμες πληροφορίες για την προετοιμασία διαλύματος υδρολίπανσης

• Η διαλυτότητα ενός λιπάσματος μειώνεται με την πτώση της θερμοκρασίας του νερού, ενώ αντίθετα αυξάνει με την αύξηση της θερμοκρασίας του.
  
• Τα περισσότερα λιπάσματα σε στερεή μορφή κατά τη διάλυσή τους στο νερό απορροφούν από αυτό θερμότητα, ρίχνοντας τη θερμοκρασία του διαλύματος.
  
• Το νερό της άρδευσης έχει συνήθως pH μεγαλύτερο του 5,8 και περιέχει διττανθρακικά ιόντα. Για να μειώσουμε το pH του νερού πρέπει να εξαλείψουμε τα ιόντα αυτά με την προσθήκη ενός όξινου παράγοντα (π.χ. φωσφορικό οξύ).
  
• Για λόγους ασφαλείας θα πρέπει πάντοτε να προστίθεται το οξύ στο νερό και ποτέ με την αντίθετη σειρά (κίνδυνος).
  
• Όταν αναμειγνύετε στη δεξαμενή υδρολίπανσης περισσότερα από ένα λιπάσματα σιγουρευτείτε για την αναμιξιμότητα των λιπασμάτων αυτών. Υπάρχει κίνδυνος κάποια από τα στοιχεία των λιπασμάτων να αντιδράσουν μεταξύ τους και να δημιουργήσουν αδιάλυτα άλατα που θα βουλώσουν τα φίλτρα και τους σταλάκτες.
  
• Λιπάσματα που περιέχουν ασβέστιο δεν θα πρέπει να αναμειγνύονται ποτέ στην ίδια δεξαμενή υδρολίπανσης με λιπάσματα που περιέχουν θείο ή φώσφορο.
  
• Μην αναμειγνύετε λιπάσματα σιδήρου και φωσφόρου.
  
• Να αναμειγνύετε λιπάσματα που περιέχουν φώσφορο με λιπάσματα μαγνησίου, μόνο όταν το pH του διαλύματος είναι μικρότερο από 7,5.
  
• Προσθέστε στη δεξαμενή πρώτα τα όξινα λιπάσματα.
  
• Μην προστίθεται οξέα στην ίδια δεξαμενή με χηλικά ή οργανικά λιπάσματα.
  
• Σε περίπτωση που δεν γνωρίζετε εάν μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους 2 λιπάσματα, χρησιμοποιείστε μια μικρή κανάτα και κάντε μια δοκιμή στις ίδιες αναλογίες που θα κάνατε την υδρολίπανση.
  
• Θυμηθείτε ότι το νερό μπορεί να περιέχει υψηλά ποσοστά Ca, Mg, SO4, Fe, Mn που μπορεί να αντιδράσουν και αυτά με τα λιπάσματα.
  
• Προτού συνδυάσετε λιπάσματα με άλλες ουσίες (π.χ. φυτοπροστατευτικά) συμβουλευτείτε τις ετικέτες των σκευασμάτων.
  

YaraTera και YaraRega

Η Yara διαθέτει 2 μεγάλες προϊοντικές σειρές υδατοδιαλυτών λιπασμάτων με ξεχωριστές ιδιότητες που ικανοποιούν τόσο τις διαφορετικές πρακτικές υδρολίπανσης όσο και τις διαφορετικές υποδομές υδρολίπανσης του κάθε παραγωγού.

YaraTera – Ανώτερης ποιότητας υδατοδιαλυτά λιπάσματα

Η σειρά YaraTera περιλαμβάνει μια μεγάλη γκάμα πλήρως υδατοδιαλυτών λιπασμάτων για υδρολίπανση. Η σειρά YaraTera περιλαμβάνει σύνθετα NPK λιπάσματα εμπλουτισμένα με ιχνοστοιχεία, απλά υδατοδιαλυτά λιπάσματα και χηλικές ενώσεις. Τα λιπάσματα YaraTera παρασκευάζονται από ανώτερης ποιότητα πρώτες ύλες και είναι κατάλληλα για όλες τις καλλιέργειες, όλους τους τύπους εδαφών αλλά και υδροπονικά συστήματα.

• Υδατοδιαλυτά NPK λιπάσματα - YaraTera KRISTALON
• Νιτρική αμμωνία υψηλής διαλυτότητας - YaraTera AMNITRA
• Απλά υδατοδιαλυτά λιπάσματα - YaraTera KRISTA
  YaraTera KRISTA K Plus
  YaraTera KRISTA SOP
• Προϊόντα φωσφόρου υψηλής διαλυτότητας
  YaraTera KRISTA MAP
  YaraTera KRISTA UP
  YaraTera KRISTA MKP
• Προϊόντα μαγνησίου υψηλής διαλυτότητας
  YaraTera KRISTA MAG
  YaraTera KRISTA MgS
• Χηλικές Ενώσεις
  YaraTera Rexolin
  

Δείτε εδώ όλα τα λιπάσματα της σειράς YaraTera

YaraRega - Καινοτόμα σειρά υδατοδιαλυτών κοκκωδών λιπασμάτων για διπλή χρήση (υδρολίπανση και έδαφος)

Τα YaraRega™ είναι η νέα παγκόσμια σειρά σύνθετων NPK υδατοδιαλυτών κοκκωδών λιπασμάτων, με ιχνοστοιχεία, σχεδιασμένα για διπλή εφαρμογή, είτε μέσω των συστημάτων υδρολίπανσης, είτε για εφαρμογές εδάφους. Αποτελεί μια ανταγωνιστική εναλλακτική πρόταση σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο λίπανσης των υπαίθριων καλλιεργειών. Η σειρά YaraRega™ παράγεται από πρώτες ύλες υψηλής ποιότητας. Τα YaraRega™ δεν επιβαρύνουν το σύστημα άρδευσης, καθώς δεν περιέχουν κηρώδεις ουσίες ή άλλες ουσίες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν στενώσεις ή αποφράξεις στους σταλάκτες και τα μπεκάκια (drippers, sprinklers). Έτσι, επιτυγχάνεται μακρόχρονια η καλή λειτουργία του αρδευτικού συστήματος, χωρίς προβλήματα από την χρήση των YaraRega™.

Δείτε εδώ όλα τα λιπάσματα της σειράς YaraRega

Τα προϊόντα YaraTera και YaraRega υποστηρίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο από ένα σύνολο εφαρμογών και υπηρεσιών που βοηθούν τους αγρότες να βελτιστοποιούν τις υδρολιπάνσεις τους και σύντομα θα είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα. Οι ολοκληρωμένες λύσεις της Yara μεγιστοποιούν την παραγωγικότητα των καλλιεργειών.