Δεκεμβρίου 18, 2023

Κατηγορίες Κριθαριού

Η ταξινόμηση των διάφορων τύπων κριθαριού γίνεται με βάση τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά αλλά και την χρήση για την οποία προορίζονται. Οι μορφολογικές διαφορές καθορίζονται ανάλογα με τον τύπο του στάχεος, την ύπαρξη αγάνων στους σπόρους τους και την ικανότητα των λεπύρων να αποχωρίζονται από τους κόκκους.
Κατηγορίες Κριθαριού
Κατηγορίες Κριθαριού

Τύπος του στάχεος

Ο στάχυς του κριθαριού φέρει 3 σταχύδια σε κάθε θέση του. Όταν και τα 3 αυτά σταχύδια είναι γόνιμα και μπορούν να σχηματίσουν κόκκους, το κριθάρι χαρακτηρίζεται ως εξάστιχο. Στην περίπτωση που το μεσαίο μόνο σταχύδιο σε κάθε θέση είναι γόνιμο, το κριθάρι ονομάζεται δίστιχο.

Παρουσία αγάνων στο σπόρο

Πολλοί γενότυποι φέρουν σπόρους με άγανο που απομακρύνεται κατά τη συγκομιδή, ενώ άλλοι πάλι όχι.

Προσκόλληση των λεπύρων στον σπόρο

Υπάρχουν ποικιλίες ή υβρίδια κριθαριού που οι σπόροι τους είναι κολλημένοι με τα λέπυρα (φλοιός) και απομακρύνονται δύσκολα από αυτούς κατά τον αλωνισμό της καλλιέργειας. Η ύπαρξη λεπύρων χαρίζει κάποια επιπλέον χαρακτηριστικά στους κόκκους του κριθαριού που η αξία τους καθορίζεται ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζονται.

Οι γυμνόσπερμες (χωρίς φλοιό) ποικιλίες αλέθονται πιο εύκολα και έχουν συνήθως υψηλή περιεκτικότητα σε διαλυτές ίνες και α-τοκοτριενόλη. Οι γυμνόσπερμες ποικιλίες προορίζονται κυρίως για τη διατροφή του ανθρώπου, ενώ οι ενδεδυμένες για ζωοτροφές και ζυθοποιία.

Χρήση του τελικού προϊόντος

Τα προϊόντα του κριθαριού προορίζονται κυρίως για την παραγωγή ζωοτροφών, για ανθρώπινη κατανάλωση και τη ζυθοποιία.

Παραγωγή κριθαριού για ανθρώπινη κατανάλωση

Το κριθάρι που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και είναι κατά βάση αποφλοιωμένο. Περιέχει διαλυτές φυτικές ίνες που επιβραδύνουν την απορρόφηση της γλυκόζης στο αίμα διατηρώντας την σε χαμηλά επίπεδα (κατάλληλο για διαβητικούς), ενώ παράλληλα βοηθούν στη μείωση των τιμών της χοληστερίνης. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες που επίσης περιέχει, συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του παχέος εντέρου.

Παραγωγή κριθαριού για ζωοτροφή

Το κριθάρι που προορίζεται για ζωοτροφή είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Χορηγείται στα ζώα αλεσμένο σε νιφάδες ή σβώλους. Ακόμα και το υποπροϊόν από τη διαδικασία της βυνοποίησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ζωοτροφή. Ο φλοιός του σπόρου έχει γενικά μικρή πεπτικότητα από τα ζώα, ωστόσο σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο γυμνόσπερμες ποικιλίες που είναι πιο εύπεπτες, με ακόμα υψηλότερα επίπεδα πρωτεϊνών, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό κυρίως για τα πουλερικά και τους χοίρους.

Παραγωγή κριθαριού για βυνοποίηση

Το κριθάρι είναι το βασικότερο σιτηρό για την παρασκευή βύνης. Η βύνη αποτελεί το ένα από τα τέσσερα βασικά συστατικά για την παραγωγή μπίρας μαζί με τον λυκίσκο, το νερό και τη μαγιά. Η βύνη περιέχει 60-65% αδιάλυτο άμυλο και χρησιμοποιείται για την παραγωγή μπίρας, αποσταγμένης αλκοόλης, σιροπιού βύνης, βυνοποιημένου γάλακτος, αρωμάτων και πολλών τροφών. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται για το σκοπό αυτό είναι συνήθως λιγότερο παραγωγικές συγκριτικά με αυτές για ζωοτροφική χρήση.

Οι κόκκοι που παράγονται και τελικά χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ζύθου θα πρέπει να είναι ομοιόμορφοι, με λεπτό φλοιό, με μεγάλη βλαστική ικανότητα, υψηλή περιεκτικότητα σε άμυλο και χαμηλή σε πρωτεϊνη. Η υψηλή περιεκτικότητα των κόκκων σε πρωτεϊνη, μειώνει τη διαύγεια της μπίρας (μη επιθυμητό χαρακτηριστικό από τη βιομηχανία και τους καταναλωτές).

Η βυνοποίηση είναι η διαδικασία της ελεγχόμενης βλάστησης των σπόρων με σκοπό την παραγωγή αμυλασών που υδρολύουν το άμυλο σε δεξτρίνες και ζυμώσιμα σάκχαρα.

Ο λόγος μετατροπής των σπόρων σε τελικό προϊόν ακολουθεί συνήθως την αλληλουχία:
22 κιλά κριθάρι ⇒ 17 κιλά βύνη ⇒ 100 λίτρα μπίρα