Ελιά

Η ελιά είναι από τις πιο σημαντικές καλλιέργειες στην Ελλάδα. Σε παγκόσμιο επίπεδο η Ελλάδα μαζί με την Ισπανία, την Ιταλία, το Μαρόκο και την Τυνησία παράγουν πάνω από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια γίνονται κάποιες ανακατατάξεις στις καλλιεργούμενες εκτάσεις ελιάς μεταξύ των παραπάνω χωρών, καθώς και στο ύψος παραγωγής, η Ελλάδα διατηρεί υψηλό μέσο όρο απόδοσης σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του FAO.

Ας εξετάσουμε όμως τους παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση των ελαιοδένδρων. Ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει την απόδοση της ελιάς είναι η γονιμότητα. Ως γονιμότητα στην ελιά μπορούμε να ορίσουμε την ικανότητα του δένδρου να παράγει άνθη και καρπούς με κανονικά σπέρματα που να φτάνουν μέχρι την ωρίμανση. Η γονιμότητα της ελιάς επηρεάζεται από τους εξής παράγοντες:

• Άρδευση
• Λίπανση
• Φυτοπροστασία
• Κλάδεμα
• Φωτοπερίοδος
• Θερμοκρασία

Η γονιμότητα εκφράζεται μέσω της διαδικασίας της ανθογένεσης, δηλαδή της διαφοροποίησης των ανθικών καταβολών, που πραγματοποιείται σε 2 βασικά στάδια:

1. Η ανθογόνος επαγωγή είναι μια φυσιολογική διεργασία μέσω ορμονικού ερεθίσματος, που συμβαίνει από το τέλος του καλοκαιριού μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου, οπότε και διαμορφώνεται ο οφθαλμός.
2. Η μορφολογική διαφοροποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία καθορίζεται αν ο οφθαλμός θα είναι ανθοφόρος ή βλαστοφόρος και ξεκινάει στο τέλος του χειμώνα και ολοκληρώνεται λίγο πριν την παρουσία του άνθους. Αυτό το στάδιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί καθορίζει τον αριθμό των ανθών που θα μας δώσει το δένδρο.

Οι κλιματολογικές συνθήκες που επηρεάζουν την ανθογόνο επαγωγή και τη μορφολογική διαφοροποίηση είναι η φωτοπερίοδος, η θερμοκρασία (μεγάλες διακυμάνσεις επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα) και η διάρκεια ψύχους (>1200 ώρες θερμοκρασίας κάτω των 10oC).

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την ανθογόνο επαγωγή και τη μορφολογική διαφοροποίηση είναι (1) η βλάστηση και η φυλλική επιφάνεια, (2) το ποσοστό νέων προς ώριμων φύλλων (οι ανθικές καταβολές πραγματοποιούνται στη βάση των φύλλων), (3) το μήκος βλαστών (μεγάλο μήκος βλαστών έχει ως αποτέλεσμα λιγότερα άνθη), (4) η έγκαιρη συγκομιδή των καρπών (βελτιώνει την ανθοφορία της επόμενης χρονιάς) και (5) το ποσοστό του καρποφόρου ξύλου (διετείς βλαστοί, οι οποίοι μας δίνουν και την καρποφορία).